Lokaal Gelijke kansen beleid
'Wat ertoe doet'
De Gelijke Kansenproblematiek is de afgelopen 15 jaar verslechterd, ondanks diverse beleidsinspanningen. Om de veelkoppige problematiek van gelijke kansen effectiever aan te gaan pakken is een- evidence-informed -aanpak door de belangrijkste partijen (scholen, gemeenten, voorscholen, jeugdzorg, bibliotheken e.a.) nodig, die zich richt op de belangrijkste oorzaken, met keuze voor de (potentieel) meest effectieve interventies. Een dergelijk doelgericht beleid kan de huidige trend gaan keren en de gelijke kansen situatie daadwerkelijk verbeteren. Vinci presenteert, in samenwerking met de UU en Oberon, de aanpak ‘wat ertoe doet’, voor gemeenten, schoolbesturen, kinderopvang en andere relevante organisaties, die gezamenlijk de ongelijke kansen onderbouwd willen bestrijden.
Het belang en de historie
De gelijke kansen-problematiek in Nederland is fors. De afgelopen jaren is die nog eens verslechterd (1). Positieve factoren, zoals versterking van de voorschoolse educatie en vele ‘gelijke kansen’-projecten, wegen niet op tegen de gemiddeld mindere onderwijskwaliteit en het lerarentekort op scholen met veel doelgroepkinderen, de opkomst van het schaduwonderwijs en de toegenomen armoedeproblematiek).
Er is veel kennis over de belangrijkste oorzaken van ongelijke onderwijskansen. Over de potentieel meest effectieve aanpakken en over de partijen die het meest relevant zijn (2).
Er is veel aandacht voor het thema kansengelijkheid, zichtbaar op conferenties en studiedagen, en bij initiatieven initiatieven en projecten. Wat mist, is een structurele aanpak, wérkelijke samenwerking en doelgerichtheid (3).
- (1) Inspectie van het Onderwijs (2022). Rapport De Staat van het onderwijs 2022. Den Haag.
- (2) Bv. CPB (2018). Effectieve interventies leerachterstanden in het primair onderwijs. Den Haag.
- (3) Elffers, L. (2022). Onderwijs maakt het verschil. Walburg Uitgeverij.
- Kloprogge, J., & De Wit, W. (2015). Het onderwijsachterstandenbeleid na 2015. Den Haag: NRO.
- Kloprogge, J., De Wit, W., & Kaldeway, J. (2015). Adviesnotitie ‘Onderwijsachterstandenbeleid na 2015 aan het Ministerie van OCW'. Den Haag: NRO.
De aanpak 'Wat ertoe doet'
De aanpak 'Wat ertoe doet' is ontwikkeld en wordt ondersteund door een team van wetenschappers en beleidsadviseurs met grote ervaring op het vlak van kansengelijkheid (inhoudelijk en governance).
Met dit team hebben we een evidence-informed aanpak ontwikkeld die in een aantal gemeenten is uitgeprobeerd (Midden-Groningen (0-18 jaar), Almelo (0-6 jaar) en Rotterdam (0-6 jaar)). Op hoofdlijnen zijn de volgende stappen gevolgd:
- Cijfers op een rij, wat betreft gelijke kansen. Op basis van landelijke en gemeentelijke bronnen;
- Interviews met sleutelfiguren om lokale context in beeld te krijgen;
- Een Kennis- en Inspiratiebijeenkomst , waarin kennis over effectieve aanpakken (en de contextafhankelijkheid daarvan) en over een effectieve lokale educatieve infrastructuur worden ingebracht;
- Een Reflectiebijeenkomst op de problematiek en de oorzaken ervan (op basis van 1t/m 3);
- Een Reflectiebijeenkomst op de aanpak ervan (op basis van landelijke kennis en de interviews met sleutelfiguren);
- Opstellen van een onderbouwde Beleidsaanpak Versterking Gelijke Kansen, met draagvlak. En vervolguitwerking in concrete Uitvoeringsplannen.
Het traject maakt gebruik van de principes van co-creatie (vgl. Bryant e.a., 2021): de aanpak wordt concreet aangepast en ingevuld in overleg met de lokale partijen.